Στον Πόντο πίστευαν πολύ στο λεγόμενο μάτιασμα. Συνήθιζαν να φοβούνται για τη δύναμη του ματιάσματος τους , τους γαλανομάτηδες και θεωρούσαν τη ζήλια ως αιτία του. Τα φυλαχτά προστάτευαν από το κακό μάτι και φοριώνταν επάνω στο σώμα, άλλοτε σε εμφανές σημείο όπως οι αη Γιώργηδες και οι σταυροί και άλλοτε ραμμένα ή καρφιτσωμένα σε κρυφά σημεία και ειδικότερα στο μέρος της καρδιάς. Πολλοί κατασκεύαζαν οι ίδιοι τα φυλαχτά τους ή τα παρράγγελναν στον ανοιχτή.
Στα μικρά παιδιά από τη γέννηση τους καρφίτσωναν στο φανελάκι τους φυλαχτά που τυλιγμένα σε ύφασμα είχαν προσευχές και κομμάτι από Τίμιο Ξύλο. Εγώ ως φιλάσθενο κοριτσάκι, είχα καμιά δεκαριά μόνον από τα Ιεροσόλυμα. Σε εύλογη, θεωρώ, απορία μου πόσο Τίμιο Ξύλο υπήρχε για να φοράμε όλοι μας και από ενα τέτοιο φυλαχτό ή γιάγια μ συνήθιζε να απαντάει εκφοβίζοντας με με ενα άλλου είδος ξύλου, καθόλου μα καθόλου τίμιου…
Όταν κάποιος ήταν ματιασμένος πήγαινε να τον ξεματιάσουν . Συνήθως οι γυναίκες της οικογένειας ήξεραν να ξεματιάζουν. Ξεμάτιασμα έκανε και ο ανοιχτής και φυσικά και ο παππάς. Πολλές φορές αρνούνταν να αποκαλύψουν τα λόγια του ξεματιάσματος μη και χαθεί η δύναμη του.
Η μάνα έλεγε το μυστικό στην κόρη κι αυτή στη δική της κόρη.
Ένα ξεμάτιασμα που διασώθηκε μέσω της γιαγιάς μου στη μαμά μου κι από εκεί σε εμένα, είναι το εξής: παίρνει η ξεματιάστρα στη χούφτα της αλάτι και το ανακατεύει με το δεξί δείκτη του δεξιού της χεριού, κάνωντας το σημείο του σταυρού και επαναλαμβάνοντας νοερά για μονό αριθμό το Πάτερ ημών. Αν υπάρχει μάτιασμα όση ώρα εκτελεί την τελετουργία χασμουριέται και δακρύζει, παίρνοντας η ίδια κατ αυτόν τον τρόπο το κακό μάτι. Στο τέλος βάζει λιγο αλάτι από αυτό που ανακάτευε στη γλώσσα του ματιασμένου και στη δική της. Το υπόλοιπο το ρίχνει να το πάρει το νερό.
Με το πέρας του ξεματιάσματος έφευγαν και όλα τα συμπτώματα του κακού ματιού που ποικίλαν από έναν απλό πονοκέφαλο έως έντονο πρήξιμο, δυσφορία και κόψιμο της αναπνοής!
Λένα Σαββίδου
stalastinmnimi 